Rönesans Döneminde Mimari

Rönesans Nedir?

”Rönesans” kelimesi İtalyanca ”Rinascita/ Rinascimento” kelimesinden ortaya çıkmıştır. Yeniden doğuş anlamına gelen Rönesans, etkisini birçok dalda göstermiştir. 15.yüzyılda ortaya çıkmış ve 16.yüzyılda tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Dönemleri şöyle sıralayabiliriz;

Erken Rönesans Dönemi 1420-1500 (Floransa)

Yüksek Rönesans Dönemi 1500-1530 (Roma)

Barok Etkisinin Görülmesi 1530-1600

Dönemin Özellikleri

Bu dönemde Antik Yunan ve Roma’dan esinlenilmiştir. Zenginliğin artması ve dine duyulan güvenin azalmasıyla hümanizm yaygınlaştı. Hümanizmin yaygınlaşması gotik mimarideki din temeli yerini insan temeline bıraktı. Din eksenli yaşam döneminde kendini gösteren gotik mimari böylelikle azaldı ve rönesans mimarisi daha çok eser vermeye başladı. Sanatın sadece dini amaçlara hitap etmediğini kanıtlama düşüncesi görülmesiyle din dışı yapıtlar da verilmeye başlandı.

Rönesansın genel kurallarını Leon Battista Alberti ve Fillarette koymuştur. Alberti ‘Yapı Sanatının 10 Kitabı’ eserinde mimari yapının mükemmelliğinin oranların uyumundan kaynaklandığını söyler.

Bu dönemde mimaride derinlik etkisi vermeye çalışılmıştır. Taş binalarda basit dış görüntü yaygındır ancak süsleme de önemsenmiştir. Antik öğeler cephelerde dekoratif olarak kullanılmışlardır. Gotik dönemdeki sivri kemerler yerine yuvarlak kemerler kendilerini göstermiştir. Işıklandırma sistematikleşmiştir ve basit geometrik şekillere yer verilmiştir. Yalınlık, uyum ve düzen en önemli özellikleridir. Bu dönemde mimari, heykel ve resim birlikte ilerlemiştir. Sıkça görülen kubbelerde tuğla kullanılırken sütunlarda ve dekorasyonda mermer kullanılmıştır.

Rönesans dönemindeki en önemli kaynaklardan biri Romalı mimar Vitruvius’un yazdığı De Architectura’dır. Birçok önemli mimari kavram ve bilgiyi barındıran bu kitap Rönesans dönemi mimarları için önemli bir kaynaktır.

Önemli Temsilciler ve Eserleri

Flippo Brunelleschi

Flippo Brunelleschi, bu dönemin ilk mimarı olarak kabul edilir. İtalyan mimarisine büyük katkıları olmuştur. İlk önemli Rönesans eseri olan Floransa Katedralinin mimarı Brunelleschi, bu esere geç gotik özelliklerinin yanında romanesk esintisi de katmıştır.

Donato Bramante

Erken Rönesans mimarisi tarzında eserlere sahip olan Donato, anıtsal mimari tarzında da eserlere sahiptir. Roma’ya geldikten sonra yüksek Rönesans mimarisinin kurucularından ve ilk uygulayıcılarından birisi olmuştur. En ünlü eseri Aziz Petrus Bazilikası’dır. Michelangelo, Donato için ”Eski çağdan günümüze adı anılacak en büyük mimarlardan biri” demiştir.

Aziz Petrus Bazilikası

Dünyanın en büyük kilisesidir. İlk papa Aziz Petrus’un mezarının üstüne inşa edilen bazilika; aynı zamanda Roma’nın simgelerinden biridir, bu nedenle önemli bir turistik merkezdir. Michelangelo, Bernini, Raphael, Bramante gibi önemli mimarlar eserin yapımında etkili olmuşlardır. Aziz Petrus Bazilikası, dini öneminin yanında çok önemli sanat eserlerine de ev sahipliği yapmaktadır.

Santa Maria delle Grazie

1980 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası ilan edilmiştir. Leonardo da Vinci’nin Son Akşam Yemeği freski de bu kilisede bulunmaktadır.

Tempietto

Yüksek Rönesans Mimarisinin ilk önemli örneği sayılan bu eser, Aziz Petrus’un çarmıha gerildiği yer olarak düşünülen San Pietro in Montorio’nun avlusunda bulunmaktadır.

El Escorial Manastırı

Madrid’te bulunan bu manastır aynı zamanda dünyanın en büyük kütühanelerinden biridir.

Andrea Palladio

İtalyan mimar, Batı mimarisinin en çok örnek alınan kişisidir. Kont Gian Giorgio Trissino, ona Yunan bilgi tanrıçası Pallas Athene’ı çağırıştıran Palladio ismini takmıştır. Evrende uyum ve armoni yaratan müzik sistemlerini incelemiş ve sonra bunu yapılarda kullanılabilecek oran sistemlerine adapte etmeyi denemiştir.

Villa La Rotonda

Palladio’nun en önemli eseridir .Palladio, Roma’daki Pantheon’dan esinlenmiştir. Simetrik planlaması nedeniyle bu ismi almıştır.

Palladiana Bazilikası

İsminin aksine kilise değildir. Yapının en önemli özelliklerinden biri; Palladyan pencerenin ilk örneklerini taşımasıdır. 1994 yılından beri UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

San Giorgio Maggiore Kilisesi