Rokoko Dönemi-Archi101

İçindekiler

Rokoko Dönemi Nedir?

“Geç Barok Dönemi” olarak da bilinen Rokoko Dönemi 18. yüzyılın başlarında Paris’te ortaya çıkmış ve kültür başkentini Roma’dan Paris’e taşımıştır. İlk çıktığı zamanlarda “modası geçmiş” anlamında kullanılan “Rokoko” sözcüğünün kökü Fransızcada kaya anlamına gelen “rocaille” ile midye kabuğu anlamına gelen “coquillage” sözcüklerine dayanmaktadır. Ortaya çıktıktan kısa bir süre sonra başta Almanya ve Avusturya gibi ülkeler olmak üzere dünyanın dört bir yanına yayılan Rokoko; mimari, resim ve müzik gibi sanat dallarında etkisini göstermektedir.

Jean Honoré Fragonard’ın “The Swing” adlı eseri Rokoko Döneminin en önemli sembollerinden biri haline gelmiştir. Bu dönemde resim alanında yapılan çalışmalarda dinsel törenler ve figürler yerine genellikle varlıklı kesimin günlük hayatı resmedilmiştir.

O zamanların moda sektöründe ve zaman zaman da şimdilerin popüler kültüründe yer edinen Rokoko Dönemin izleri; Sofia Coppola’nın Marie Antoinette filminde, moda tasarımcısı Manola Blahnik’in film için tasarlamış olduğu ayakkabılar ile de karşımıza çıkmıştır.

Rokoko Dönemi Mimarisi Özellikleri

Rokoko, Fransa’da hazcılığı sembolize eden ve de en çok da soylu kesimin benimsediği bir sanat akımdır. Aristokratların ve soylu kesimin zevklerini yansıtmakta olan akım; Barok Dönemin gösterişli havasından uzak olup daha çok sadelikten yanadır. Birbirinden farklı süsleme teknikleri kullanılan Rokoko Döneminde tavanlar duvarlar ve pervazlarda C ve S şekillerinin kullanımına ağırlık verilmektedir. Süslemelerde kullanılan deniz kabuğu motifleri ve bitkisel motifler süslemelerin kullanıldığı ortamlara doğallık karmaktadır. Pastel renklerin sıklıkla gözümüze çarptığı dönemde altın rengi de gözümüze çarpmaktadır.

Derinlikten daha çok güzelliğin ön plana çıktığı Rokoko, Barok sanatın hem zirvesi hem de çöküşü olarak görülür. Sanatçılar, Barok Mimarisinin ağır ve ciddi üslubundan sonra Rokoko Mimarisinde daha yumuşatılmış bir üslup kullanmış, dini figürler ve yapılar yerlerini daha çok dindışı unsurlara bırakmıştır.

Saraylardaki salonlardan duvardaki tablolara, mobilyalardan duvar resimlerine kadar pek çok sanatsal ögede Rokoko Döneminin etkisi görülmüştür. Soyut Mimari ilkeleri ile bol resimli süslemelerin anlatım gücünü birleştirerek en parlak dönemini yaşayan Rokokoda hafiflik ve yanılsamanın yanında Barok Döneminde olduğu gibi hareketlilik de ön plandadır. Özellikle iç mimarinin gelişmesine çok büyük katkı sağlayan dönemde, iç mekanın daha geniş ve ferah görünmesini sağlamak amacıyla sıklıkla ayna kullanılmaktadır.

Rokoko Dönemi Mimarisi Örnekleri

Amalienburg Sarayı

Fransız mimar ve dekoratörler sayesinde Almanya’da etkisi yoğun bir şekilde hissedilen Rokoko, Alman mimarlar tarafından tekrardan yorumlanarak daha asimetrik ve daha süslü bir şekilde kullanılmıştır. Almanya’nın ilk rokoko mimari örneği olan Amalienburg Sarayı, Fransız mimar François de Cuvilliés tarafından 1739 yılında tamamlanmıştır.

Branicki Sarayı

18. yüzyılın ilk yarısında soylu ve varlıklı bir aileden gelen Jan Klemens Branicki tarafından kendisi için yaptırılan saray, oldukça göz alıcı mimari bir üslupla yapılmış ayrıca bahçeleri, havuzları ve heykelleri ile Fransız Mimarisinin kopyası niteliği halinde tamamlanmıştır.

Linderhof Sarayı

Fransa Kralı XIV. Louis’in hayranı olan, 20 yıl tahtta kalan ve esrarengiz bir şekilde ölen Bavyera Kralı II. Ludwig üç saray yaptırmıştır. XIV. Louis’in babasının av köşkü Versailles’i büyütüp saray yaptırmasından etkilendiği düşünülen Bavyera Kralı, babası Kral Maximilian II’nin av köşkü Könighäuschen’in yerine Linderhof Sarayını inşa ettirmiştir. Mimar Georg Dollmann tarafından tasarlanan Saray, 1863-1886 yılları arasında Rokoko tarzında yapılmış ve Veray Sarayı’nın küçültümüş bir modeli olmuştur.

Catherine Sarayı

Catherine Sarayı, 1717 yılında Catherina I’in istekleri üzerine Mimar Johann-Friedrich Braunstein tarafından yazlık saray olarak tasarlanmıştır. 1743 yılında İmparatoriçe Anna tarafından genişletilen Saray, gelişim sürecinde 4 farklı mimar tarafından planlanmıştır. Zamanın stiline dayalı olarak sürekli yenilenen tek saray olup 1917 Devrimi’nden sonra müze halinde kullanılmaya başlanmıştır. Sarayın iç mekânı Rastrelli tarafından Rokoko tarzında dekore edilmiş ve döneminin en göz alıcı örneklerinden biri haline gelmiştir.

Czapski Sarayı

Krasiński, Sieniawski ve Raczyński Sarayı olarak da bilinen Saray, Varşova’nın önemli Rokoko yapılarından biri olarak kabul edilmektedir. Şu an güzel sanatlar fakültesi olarak kullanılmakta olan Saray, Varşova Üniversitesi’nin tam karşısında yer almaktadır. Czapski Sarayı bir zamanlar Frédéric Chopin, Zygmunt Vogel, Zygmunt Krasiński ve Cyprian Norwid gibi dünyaca bilinen sanat adamlarına ev sahipliği yapmıştır.

Chantilly Şatosu

Fransız Rokokosunun yoğun olarak görüldüğü, krem şantiye adını veren şato olarak bilinen Chantilly Şatosu; Fransız Devrimi sırasında hapishane olarak kullanılmıştır. Louvre Müzesi‘nden sonra açılmış olan ikinci müze olması açısından Fransız tarihi için de oldukça önemli olan Şato; Racine, La Fontaine, Moliere, Nerval, Proust başta olmak üzere pek çok sanatçıyı ağırlamıştır.

Vierzehnheiligen Bazilikası

Türkiye’de Rokoko Mimari

Fransa Kralı XV. Louis tarafından Sultan lll. Ahmed’e gönderilen Rokoko tarzı hediyeler göndermesinin üstüne Osmanlı’da yavaş yavaş etkisini göstermiş, zamanla Osmanlı Mimarisinde de dönemin özellikleri göze çarpmaya başlamıştır.

Dolmabahçe Sarayı’nda barok ve rokoko süsleme teknikleri kullanılmıştır. Sarayın en göz alıcı mekanlarından biri olan Muayede Salonu’nun kemerlerinde Rokoko üslubunun izleri görülmektedir.

Ortaköy Camii cephelerinde de Rokoko tarzı kabartmalar yapılmış, Camii içinde dönemle uyum içinde olan ve istiridye kabuğunu andıran formlar kullanılmıştır.

Küçüksu Kasrı, Ihlamur Kasrı, Beylerbeyi Sarayı ve Yıldız Sarayı bünyesindeki Şale Köşkü‘nün odalarında da Rokoko üslubun etkileri göze çarpmaktadır. Ayrıca lll. Ahmed Çeşmesi de Türk Rokoko tarzının en güzel örneklerindendir.