Fütürist Mimari

İçindekiler

Filippo Tommaso Marinetti, Fütürist Mimari’yi 20. yüzyılın başlarında Paris gazetesi Le Figaro’da yayınladığı bir makale ile başlatmıştır. Yazısında, sanatı ve geçmişin yollarını göz ardı edilmesinin ve geleceğin hareket, teknoloji ve ulaştırma yoluyla dönüştürülmesi gerektiğini belirtmiş; ikna edici makalesi başkalarının da bu harekete katılmasına teşvik edici olmuştu.

Fütürist Mimari’yi başlatan Filippo Tommaso Marinetti

Mimar Antonio Sant’Elia ‘de fütürist harekete inanıyordu ve o da 20. yüzyılda teknolojinin gücünü somutlaştıran modern şehirlerin ve fütüristik binaların çizimlerini yaratarak fütürist mimarinin sembol mimarlarından biri oldu. Kariyeri boyunca çok sayıda makalesi yayınlandı, ancak bıraktığı miras, mimari tarihi için çok önemliydi. Çizimleri keskin, endüstriyel elemanlar ve yüksek gökdelen tarzı binalar içeriyordu. Sant’Elia’nın modern dünya için tasarladığı o gökdelenler bugün bile üzerine çok düşündüğümüz Fütürist Mimarlık fikrinin atası oldu.

Antonio Sant’Elia’nın Fütüristik Mimari örneği olan çizimini yaptığı bina.

Bu trend belirleyicilerin ışığında mimarlar, Fütürist hareketi yansıtan yapıları tasarlamaya başladılar. Fonksiyonel görünümleri, simetrik çizgileri ve formu olan tipik binalar tasarlamak yerine; sıra dışı, hayali sanat eserlerine benzeyen yapılar tasarladılar. Bu yeni akım, dört spesifik özelliğe odaklandı: hareketlilik, teknoloji, doğal malzemeler ve bilim.

Hareket ve tasarımın akışı, fütürist mimarinin temel özelliklerindendir. Fütürist hareket öncesi tasarımlar düz ve yalın çizgiler, kare veya dikdörtgen şeklindeydi. Fütürizm ise yapılarda eşsiz açıları, keskin kenarları, üçgenleri, oval hatları ve kubbeleri tasarlamaya teşvik etti. Fütürist yapıların hareketli formları aslında tasarımda sınırsız olunabileceğini kanıtlar nitelikteydi.

Fütürist Mimari 20. yüzyılın teknolojik değişimlerini benimsemeye çalıştı, teknolojik gelişmeleri reddetmek yerine onları kucakladı; makine mimaride ön plana geldi, yapılar merdivenlerden ziyâde daha işlevsel hale gelen cam asansörler ile donatıldı; şık çizgiler ve metal bileşenler bu tasarımlara güzellik ve duygu ekleyecekti.

Fütürist Mimari, yapısal unsurlarını doğal çevreden alır. Şimdi, cam duvarlı bir eve bakmayı hayal edin. Oturma odanızda otururken ağaçları, gün batımını ve doğal çevreyi gördüğünüzü hayal edin. İşte bu fikir, fütürizmi benimseyen mimarların başarmak için çabaladığı şeydir. Amaçları, doğal çevrenin ve habitatın bir ifadesini yaratmaktır.

Bilim; yeni kavramların ve düşüncenin gelişimini, araştırmayı ve düşünmeyi kullanarak dünyayı incelememizi sağlar. Bilim; yeni bir tasarım biçimi yaratmayı, dünyayı ve doğal çevresini kucaklamayı ve fütürist mimariye ulaşmak için en iyi yöntemleri araştırmayı ve uygulamayı amaçlar. Bu yüzden bilim, fütürist bir mimarinin vazgeçilmezidir.

Fütürizm Nedir?

Fütürizm; Latin dillerindeki “futur”, “futura” kelimelerinden gelir ve Türkçe karşılığı da ”gelecek” olarak söylenebilir. İlk olarak İtalyan şair Flippo Tommaso Marinetti tarafından 1900’lerde kullanılan ve İtalya’da resim, heykel ve edebiyat alanlarında ortaya çıkan bu akım, geçmişe, şimdiki zamana ve geleceğe ait izlenimleri aynı anda ifade etmeye çalışır.

Fütürizm, felsefesi gereği protest bir sanat akımı olarak ortaya çıkmıştır. Gelecek ile ilgili her şeyi; sosyolojik, psikolojik, ekolojik ve teknolojik açıdan irdeleyen bu akım, aynı zamanda bir disiplindir. Hedefi ise insanlık açısından sürdürülebilir ve yenilikçi bir gelecek oluşturabilmektir. Tanınmış fütürist sanatçılar arasında ise Giacomo Balla, Umberto Boccioni, David Burliuk, Vladimir Mayakovsky, Ardengo Soffici gibi isimler yer alır.

Bu akım teknolojinin gücünü somutlaştıran modern şehirler sayesinde mimarlık ve tasarım alanında da kendini göstermiştir.

Fütürist Mimarinin Özellikleri: Dinamik Yapılar

Fütürist Mimarinin temel özellikleri arasında tasarımın akışı ve hareket gösterilir. Fütürist akım öncesinde tasarımlar yalın çizgilere sahipti ve kare veya dikdörtgen şeklindeydi. Fütürizm ise yapılarda benzersiz açıları, oval hatları, keskin kenarları, üçgenleri ve kubbeleri hayatımıza dahil etti.

Yapısal unsurlarını çevreden alan bu anlayış, hareketli formları ile yapıların sürekliliğini sağlayan bir ifadeyi vurgular. Teknolojik gelişmeleri sahiplenen bu akım; cam asansörleri, metal bileşenleri ve mekanik ögeleri de estetik bir biçimde kullanır. Gelin dünya çapındaki ilgi çekici fütürizm örneklerine bakalım.

1. Guggenheim Museum

İspanya’nın Bilbao şehrinde bulunan Guggenheim Müzesi, Çağdaş Mimari’nin en ikonik yapılarından biridir. İspanya’nın en büyük müzeleri arasında yer alan yapı, Guggenheim Vakfı’na aittir. Dekonstrüktivizm Stili ile dünyadaki diğer benzer yapılara ilham kaynağı olan bu müze, sanatsal açıdan oldukça değerlidir.

Fütürist Mimari örneği : Guggenheim Museum

2. Cybertecture Egg

Cybertecture Egg(Siber Akıllı Yumurta), Hindistan’ın Mumbai kentinde bulunuyor. Dünyaca ünlü bir mimar olan James Law tarafından tasarlanan bu yapı, kendi kendine yeten bir organizma gibidir. Bir yumurtayı andıran bina, tasarım özellikleri arasında gökyüzü bahçeleri, PV güneş paneli çiftlikleri, akıllı cam cephe ve su geri dönüşüm sistemleri dikkat çekiyor.

Ekosistem ve yaşamın gelişimi gibi temalardan ilham alan yapı, tasarım ve inovasyon harikasıdır.

Fütürist Mimari örneği : Cybertecture Egg

3. Kunsthaus Graz

Avusturya’nın Graz kentinde bulunan Kunsthaus Graz(Graz Sanat Müzesi), alışıldık müze tasarımlarının hayli dışında bir yapıya sahip. Geleneksel Graz mimarisine de hayli aykırı olan yapı, kentte “dost bir uzaylı” olarak anılıyor.

Farklı yapı malzemeleri ve ezber bozan formu ile dikkat çeken sanat müzesi, şehrin merkezinde lekeli mimari olarak ifade edilen yenilikçi bir tarz ile ışıldıyor. Bu devasa bina, yansıtıcı mavi akrilik panellerden yapılmış organik bir tasarıma sahip.

4. Futuroscope

Futuroscope veya Parc du Futuroscope, Fransa’nın Poitiers şehrinde bulunan ve multimedyaya, görsel-işitsel tekniklere ve sinematografik detaylara dayanan bir eğlence parkı. Hayal gücünü ateşleyen bu tematik park, ziyaretçilerini fantastik dünyalara götürüyor.

1987’de kurulan parkın sloganı “geleceği ehlileştirmek.” Bu iddialı tavır parkın mimarisiyle de vurgulanmış ve park yerden bittiği izlenimi veren kristal, küp ya da yan yana dizili tüplerden oluşan tuhaf binalar şeklinde tasarlanmış.

5. Galaxy Soho

Çin’in başkenti Pekin’de yer alan Galaxy Soho, 2009-2012 yılları arasında inşa edildi. Dünyaca ünlü mimar Zaha Hadid tarafından tasarlanan bu yapı, “sonsuz kıvrım” mantığından esinlenilerek yaratılmış.

Çin’in simgelerinden biri olan bina, esasen bir eğlence ve alışveriş merkezi. 330 bin metrekarelik bir alana yayılan Galaxy Soho, bilimkurgu filmlerindeki uzay üslerini andırıyor. Yapının akışkan köprüleri ve koridorları ziyaretçilerde uzayda oldukları izlenimi uyandırıyor.