Zaha Hadid - Archi101

Zaha Hadid 31 Ekim 1950’de Irak’ın başkenti Bağdat’da varlıklı bir ailenin kızı olarak dünyaya gelmiştir. Çevresinde hiç kadın mimar olmamasına rağmen o, küçük yaştan itibaren mimar olmayı kafasına koymuştur. Beyrut Amerikan Üniversitesi’nde matematik bölümünü bitirdikten sonra 1972’de Londra Architectural Associtaion okulunda mimarlık okuyarak hayallerini gerçekleştirmeye koyulmuştur. Mezun olduktan sonra okulundaki hocalarıyla birlikte 1977’de ortağı olduğu Office For Metropolitan Architecture’da çalışmaya başlamıştır. Hollandalı ünlü mimar Rem Koolhaas tarafından kurulan firma, yeni fikirlere açık oluşuyla dikkat çekmiştir. Zaha Hadid burada mimarlık stilinin ilk formlarını başarıyla oluşturmuştur ama kısa bir süre sonra kendi projelerini hayata geçirmek için oradan ayrılmıştır.

1980’de kendi Londra merkezli bürosunu kurararak kendisine has modeller ve şekiller üzerine özgürce çalışmaya başlamıştır. 1980’lerde Architectural Association’da ve tüm dünyada başka prestijli kurumlarında ders vermiştir. Graduate School of Design’da, Harvard Üniversitesinde, İllinois üniversitesinde, Hamburg’daki Hochschule für Bildende Künste’de, Knowlton Mimarlık Okulunda eğitmenlik yapmıştır. American Academy of Arts and Letters’ın onur üyesi olmuştur.

Zaha Hadid Kimdir?

1990’ların başına kadar projelerini sadece talep üzerine yapan ve tasarımlarının çoğu kağıt üzerinde kalan Zaha Hadid, ilk büyük projesine 1993 yılında Almanya’da imza atmıştır. Vitra firmasının ana kampüsünün bulunduğu Weil am Rhein şehrinde inşa edilen itfaiye istasyonunun 1989’da başlayan inşaatı dört yıl sonra bittiğinde ortaya Zaha Hadid’in klasik eserlerinden biri çıkmıştır.

İngiltere’nin Cardiff kentinde yer alan sahile inşa edilecek opera binası için bir yarışma düzenlenmiş ve Zaha Hadid’in projesi birinci olmuştur. Fazla modern bulunun proje, sponsorların çekilmesi nedeniyle inşa edilememiştir. Bu olay nedeniyle büyük bir yıkıma uğrayan Hadid, çalışmalarını daha hırslı bir şekilde sürdürmüştür.

1998’de Amerika’nın Ohio eyaletinde ilk büyük bina projesi olan Rosenthal Çağdaş Sanat Merkezi’ni inşa etmiştir. Zaha Hadid bu projeyle Amerika’da bir müze tasarlayan ilk kadın olmuştur.

1999’da düzenlenen bir yarışmayı kazanan Zaha Hadid, Avusturya’nın Innsburg kenti yakınlarında Bergisel Kayak Merkezi’nin atlama platformunu ve binasını tasarlamıştır. 2002’de açılan bina, kısa zaman içinde bölgenin sembolü haline gelmiştir.

2004’te mimarlık dünyasının en prestijli ödülü kabul edilen Pritzker Mimarlık Ödülü’ne layık görülmüştür ve bu ödülü alan ilk kadın olarak tarihe geçmiştir. Ayrıca mimariye olan katkılarından dolayı Britanya İmparatorluk Nişanı’na (CBE) layık görülen Zaha Hadid; uzun kariyeri boyunca Roma, Berlin, Londra, New York ve daha bir çok şehirde modern tasarımlı binalar inşa etmiştir.

Zaha Hadid, iç mimari alanında da verimli bir kariyer geçirmiştir. Pek çok ev, resmi konut ve restoranın iç dizaynı da Hadid’e aittir. Ayrıca birçok ünlü markanın ürünlerini de tasarlamış ve konseptlerini belirlemiştir.

Uygulanmış Projeleri

1994: Vitra Yangın İstasyonu, Weil am Rhein, Almanya
2001: Kuzey Hoenheim Araba Parkı, Hoenheim, Fransa

2002: Bergisel Kayak Pisti, İnnsbrück, Avusturya
2003: Rosenthal Çağdaş Sanatlar Merkezi, Cincinnati, Ohio, ABD
2005: BMW Merkez Binası, Leipzig, Almanya

2005: Ordrupgaard Ek Binası, Kopenhag, Danimarka
2005: Phaeno Bilim Merkezi, Wolfsburg, Almanya

2006:Meggie’s Centres Victoria Hastanesi, Kirk Caldy, İskoçya
2006: Tondonia Şaraphane Otağı, Haro, İspanya
2007: Eleftheria Meydan Yenilemesi, Lefkoşa, Kıbrıs
2007: Hungerburgbahn Yeni İstasyonları, İnnsbrück, Avusturya
2008: Chanel Mobile Sanat Pavyonu (Dünya Çapında), Tokyo, Hong Kong, Newyork, Londra, Paris, Moskova (2006-2008)
2008: Köprü Pavyonu, Zaragoza, İspanya

2009: Johann Sebastian Bach Pavyonu, Manchester Uluslararası festivali, Manchester, Birleşik Kralllık
2010: CMA CGM Kulesi, Marseille, Fransa
2010: MAXXI Ulusal XXI. Yüzyıl Sanatları Müzesi, Roma, İtalya (2010 Stirling Ödülü)

2010: Guangzhou Opera Binası, Guangzhou, Çin Halk Cumhuriyeti
2012: Haydar Aliyev Kültür Merkezi, Bakü, Azerbaycan

Haydar Aliyev Kültür Merkezi, Azerbaycan’ın başkenti Bakü‘de 2013’te hizmete giren 101 bin metrekarelik kültür merkezidir. Azerbaycan Devleti’nin düzenlediği mimari yarışmayı kazanan ünlü mimar Zaha Hadid’in konsept tasarımını; Kıbrıslı Türk mimar Saffet Kaya Bekiroğlu‘nun detay tasarımını yaptığı bina, DİA Holding adlı Türk firması tarafından 3,5 yılda inşa edilmiştir. 205 milyon Euro’ya mâl olan yapı; içinde konser salonu, konferans salonu, kütüphane, müze ve sanat galerileri barındırmaktadır. Mimarisi, Azerbaycan mitolojisinde yer alan Hazar Denizi’nin yükselişini yansıtmaktadır.