GİRİŞ
Vessel binası, New York’un başta gelen turist merkezlerinden birisidir. Yapı; şehrin Manhattan bölgesinde, Hudson meydanında bulunmakta olup her gün yüzlerce ziyaretçiye kapılarını açmaktadır. Yapıdan Hudson Nehri de dâhil olmak üzere pek çok nokta görülebilmektedir.
İNŞA SÜRECİ VE GENEL BİLGİLER
Yapının mimarlığını İngiliz mimar Thomas Heatherwick, peyzaj mimarlığını ise Nelson Byrd Woltz peyzaj mimarlarından Thomas Woltz üstlenmiştir. Yapı, Hudson Yards Yeniden Geliştirme Projesi’nin bir parçası olarak inşa edilmeye başlanmış ve kısa sürede Hudson meydanının en önemli parçası haline gelmiştir.
Yapının konsepti ilk defa 14 Eylül 2014’te halka sunulmuştur. Vessel’in yapı parçaları İtalya’dan temin edilmiştir. İnşaat, 18 Nisan’da 75 parçalık yapının ilk 10 parçasının montajıyla başlamıştır. Diğer 65 parçanın beş aşama halinde gelmesiyle birlikte, inşaatın 2019 baharında tamamlanması planlanıyormuş. Yapı, Aralık 2017’de zirveye ulaşmış ve Ekim 2018’de Vessel’in açılışının 15 Mart 2019’da olacağı açıklanmıştır. Ocak 2019’a kadar, Hudson Yards yetkilileri, Vessel’in yeniden adlandırılması için kamuoyundan öneriler talep etmişlerdir. Çünkü Vessel ismi bina inşaatı sırasında yapıya verilen geçici bir isimdir. Yapının halen resmi bir adı olmamasına rağmen Hudson Yards web sitesi yapıyı “Hudson Yards Merdiveni” olarak adlandırmıştır. Yine de iki isim de kullanılmaktadır. Vessel, planlandığı gibi 15 Mart 2019’da halka açılmıştır.
Yapının maliyeti başta 75 milyon dolar olarak düşünülse de daha sonraları maliyet artmıştır ve inşaat yaklaşık olarak 200 milyon dolar gibi bir bütçeye mal olmuştur. Yapının mimarı bu durumu merdivenlerin karmaşık yapısına bağlamaktadır.
Vessel başlarda halka açıkmış ancak sırasıyla 1 Şubat 2020, 22 Aralık 2020 ve 11 Ocak 2021 tarihlerinde yaşanan 3 ayrı intihar vakasının ardından olası diğer intiharları önlemek amacıyla süresiz bir şekilde halka kapatılmıştır. 2021 Mayıs ayı sonlarına doğru ise ziyaretçilerin binayı tek başına ziyaret etmemeleri koşulu ile tekrar ziyarete açıldı. Şuanda girişler 2-14 kişilik gruplar halinde yapılmaktadır. Ziyaret etmeyi düşünenler adına, 5 yaş ve altı çocuklar için giriş ücretsiz iken 5 yaş üstü ziyaretçiler için biletler 10 dolardır.
Yapı üzerine bazı tartışmalar bulunmaktadır. Bunlardan ilki şirketin bina hakkındaki video ve fotoğraf politikasıdır. Vessel’in sahibi Hudson Yards, yapının ticari amaçla çekilen her türlü fotoğraf veya videosunun telif ücreti ödenmeden kullanılmasına izin vermemektedir ve bu durumdan da yüklü miktarda gelir elde etmektedir.
Yapı hakkındaki bir diğer tartışma ise engelliler için yeterli imkân bulunmaması iddasıdır. Binanın büyük bir kısmı merdivenlerden oluşmaktadır ve daha önceleri fazla sayıda asansör bulunmamaktaymış. Bu konu üzerine bir sürü yazı yazılmış hatta bina önünde yetkili gruplar tarafından protestolar dahi düzenlenmiştir. Bu protestolar üzerine yapıya tekerlekli sandalye asansörleri eklenmiş ve tüm katlara asansör erişimi sağlanmıştır.
Son olarak yapı hakkında pek çok eleştirmen tarafından farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı eleştirmenler yapıyı donuk, gereksiz ve şatafatlı bulurken diğer taraftan başka eleştirmenler cesur, göz alıcı ve şehir için güzel bir simge olarak görmektedir. Hatta Fortune yazarı Shawn Tully, Vessel için “Manhattan’ın Eyfel Kulesi‘ne yanıtı” gibi bir ibare kullanmıştır.
YAPISI
Bina bal peteği şeklinde merdivenlerden ve bağlantı noktalarında bulunan gözlem teraslarından oluşmaktadır. 16 katlı ve 46 metre uzunluğundaki Vessel, 154 merdivene (merdivenlerin toplam uzunluğu 1,6 kilometreyi geçmektedir), 2.500 basamağa ve 80 adet bağlantı noktasına sahiptir. Merdivenler bakır ve metal malzemelerle kaplanmıştır. Bu şekilde bina parlak ve modern görünümünü koruyabilmektedir. Ayrıca bu merdivenler tek seferde 1.000 kişiyi taşıyabilme kapasitesine de sahiptir. Tabanda 15 metre genişliği ile başlayan Vessel, tepe noktasında ise 46 metre genişliğe ulaşmaktadır. Bu da yapıya bombeli bir şekil vermektedir. Yapım ekibinin yetkililerinden biri binanın bu alışılmadık şeklinin yapıyı “12 aylık bir Noel ağacı” gibi göstermeyi hedeflediğini dile getirmiştir.
Vessel’in tam ortasına inşa edildiği 5 dönümlük kamu arazisinde 28.000 bitki, 225 ağaç ve yapının güneydoğu girişinde ise bir çeşme bulunmaktadır. New York Metrosu’nun 34. Cadde – Hudson Yards istasyonunun girişinde, Vessel’in hemen karşısında bir giriş bahçesi bulunmaktadır. Aynı zamanda yapının güney kısmında da High Line’a (meydandaki yüksek bir gezinti yolu) bir bağlantı bulunmaktadır.
- The Interlace
- The Fosun Foundation
- Dynamic Tower: Dönen Gökdelen
- Müze Gazhane
- Mimari Tasarımda Çevre Analizleri