Radcliffe Camera

Radcliffe Camera; yalnızca İngiltere için değil, dünya için de mimari alanda pek çok ilki bünyesinde barındıran eşsiz bir kütüphanedir. İngiltere’nin Oxford kentinde, şehrin kalbinin attığı yerde yer alan bu tarihi yapı, çevresinde bulunan diğer tarihi ve göz alıcı yapıların arasında zarif ve asil duruşuyla kendisini birkaç adım öne çıkarmayı başarıyor. Kendine özgü ve ikonik mimarisiyle Oxford kentinin en güzel manzaralarından birine sahip bu bina, özellikle Oxford Üniversitesi’ni ziyaret eden turistlerin en fazla ilgi gösterdiği lokasyon olma unvanını taşımaya devam ediyor.

Tarihçesi ve Yapım Aşaması

Neo-Klasik tarzda 1737 ile 1749 yılları arasında inşa edilen yapı, adını inşasına kaynak oluşturan Dr. John Radcliffe’nin soy isminden almaktadır. Radcliffe, İngiltere’nin o dönem en başarılı doktorlarından biriydi. Ölmeden önce vasiyetine biriktirdiği mal varlığı ile bir arazi satın almak ve bu arazide bir kütüphane inşa etmek istediğini yazdı. Vasiyetine bağlı olarak günümüzde yapının bulunduğu arazi satın alınarak aralarında Nicholas Hawksmoor, James Gibbs gibi mimarların olduğu birçok önde gelen mimardan tasarımlar talep edildi.

Zarif Palladian adlı tasarımıyla yarışmayı kazanan James Gibbs, Radcliffe Camera’nın mimarı oldu. Yapının tamamlanması yaklaşık 12 yıl sürdü ve bu süre zarfında o dönemin parasıyla yaklaşık 40 bin sterlin harcandı. 1860’a kadar burada bulunan zengin kitap koleksiyonu okuyucular tarafından kullanıldı.1860 yılında Radcliffe Kütüphanesi, Bodleian Kütüphanesi tarafından devralındı ve Radcliffe Camera olarak yeniden adlandırıldı. Bu dönemde kitap koleksiyonları güncellenerek doğa tarihi ve tıp kitaplarına odaklanmak için büyük bir çaba gösterildi.

Yeniden adlandırılan bu kütüphane, daha sonrasında kendisini devralan Bodleian Kütüphanesi’nin ana okuma odası olarak işlev görmeye başladı. Günümüzde de aynı işlevle hizmet veren Radcliffe Camera, yeraltındaki odalarında yaklaşık 600.000 kitap barındırıyor. Aynı zamanda yalnızca lisans öğrencileri tarafından kullanılan iki adet okuma odası da yine bu eşsiz yapıda okurlarını ve ziyaretçilerini bekliyor.

Radcliffe Camera, günümüzde İngiliz Hükumeti tarafından özel mimari veya tarihi ilgiyi ifade eden, ulusal öneme sahip olduğu ve bu nedenle korunmaya değer olduğu düşünülen en yüksek önem derecesine sahip 1. sınıf yapı listesine alınmıştır.

Mimari Yapısı

İngiltere’deki en eski dairesel kütüphane örneği olan Radcliffe Camera, dıştan üç ana aşamada ve içten iki kat halinde inşa edilmiştir. En üst katta; üzeri klasik mimari dilini kullanan bir kubbeyle örtülü, şehrin manzarasını ayaklar altına seren bir galeri bulunmaktadır. Yapının üzerinde bulunan bu devasa kubbe, bölgede bulunan Headington ve Burdford taşından kesme işçiliğiyle oluşturulmuş ve üzeri de kurşun ile kaplanmıştır.

Zemin katta ise bu dairesel binanın etrafını çevreleyen sekiz bölmeden oluşan çıkıntılar bulunmaktadır. Orta katta da bu çıkıntılar devam etmekte ve çıkıntılara gömülü halde bulunan pencereler ise iç düzenlemeyi yansıtan asma kat açıklılarının üzerinde durmaktadır.

Bu dairesel yapıya bakıldığında göze çarpan sekiz bölmeyi birbirinden ayıran sütunlar, ikişerli gruplar halinde sıralanarak konumlandırılmış, özellikle kubbe tarafında bulunan uçlarında taş oyması süslemelere yer verilmiştir.

Kubbenin hemen altındaki galeride, yapının genelinde de gözleneceği üzere sekiz ayrı pencere ve bu pencerelerin önünde yine taş işçiliğiyle oluşturulmuş taş parmaklıklı korkuluklar bulunmaktadır. Korkulukları da tıpkı orta katta bulunan sütunlar gibi ikişerli gruplandırılan sivri uçlu ve işlemeli vazolar birbirinden ayırmaktadır.

İçeri girildiğine bizleri karşılayan ana salon, yukarıdaki ana yapıyı destekleyen birleştirilmiş Korint sütunlarıyla yine sekiz bölmeye ayrılmıştır. Tepeden tırnağa tüm bezemeler taşa oyulmuş olup kubbenin süsleme işi ise alçıdan yapılmıştır.

Yukarı çıkan kıvrımlı merdivenlerin sonunda bulunan 2. katta ise dikdörtgen devasa pencerelerin ayırdığı her bir bölmede kitaplıklar bulunmaktadır. Aynı zamanda merdivenlerin metal korkuluklarında bulunan işlemeler, kubbede bulunan pencerelerden süzülen ışık huzmeleriyle birlikte görenleri kendisine hayran bırakan detaylar içermektedir.