Earth House Estate Lättenstrasse (Vetsch’in Evleri), İsviçre’nin Dietikon kentinde bulunan dokuz sıra dışı evden oluşan bir yerleşim alanıdır. Evlerin hepsi, avluyu oluşturan gölet ve sulak alanlı U şeklinde bir tepeyi çevrelenmektedir. Yerleşimde üçer adet 3 ve 6 yatak odalı; birer adet de 4, 5 ve 7 yatak odalı ev yer bulunaktadır. Gündüz bölgeleri güneye doğru, kuzey yönünde gece alanıdır.
Orta kısımda banyoları ve bağlantı merdivenlerini bodruma buluyorsunuz. Tüm banyolar çatı pencerelerinden doğal ışık almaktadır. İzolasyon için pencereler geri dönüştürülmüş camdan oluşmaktadır ve mutlak çevre dostu bir üründür. Su koruması doğrudan püskürtülmüş betona eklenmiştir. İzolasyonun üstünde, çatıda çim ya da bitkileri yetiştirmek için kullanılabilecek doğal toprağa sahip koruyucu bir tabaka bulunmaktadır. Evlerin üzerinin toprak ile kaplı olması bir battaniye etkisi yaratarak yağmurdan, düşük sıcaklıktan, rüzgardan korumaktadır.
Vetsch Evlerinin Ortaya Çıkışı:
Vetsch Evleri bulunduğu coğrafyayla özdeşleşmiş bir biçimde bulunmaktadır. Evlerin çimen çatıları, eğimli yüzey ve formlarıyla ‘hobbit evleri’ne benzediği düşünülmektedir. Evler daha çok ‘yeraltı evi’ olarak tanımlansa da, Vetsch’in toprak evlerinin prensibi, toprağın altında ya da içinde yaşamaya değil; ‘toprakla birlikte’ yaşamaya dayanmaktadır. Vetsch, doğadaki felaketlerden yola çıkarak bu projeyi gerçekleştirmiştir. Çünkü İsviçreli mimarın görüşüne göre, doğal felaketlerdeki ana sorun toprağın üzerine kutular koymaktan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, yapıyı yerin üzerine koymak yerine; ona uyumlu, ona entegre olmuş şekilde inşa edilirse sorunun önemli oranda üstesinden gelinebileceğini düşünmektedir.
Bu noktadan yola çıkan mimar, amorf biçimlerde tasarladığı evleri, beton püskürtme yönteminin getirdiği faydalarla( püskürtme betona bağlı kök-dirençli bir polimer bitüm, tüm şeyi su geçirmez hale getirir, minimum yüzey alanıyla maksimum alanı kaplayan bina kabukları oluşturarak ısıtma için gereken enerjiyi azaltır.) biçimlendirmeye ve doğayla bütünleşmiş birer yaşam alanı olarak tasarlamaya başlamış.
Vetsch Evler’inin insanın ruh sağlığına katkılarının, doğal afetlere karşı koruyuculuğunun yanı sıra başka bazı teknik faydaları da vardır. Vetsch’e göre eğer ev ve toprak zemin birbirinden ayrılırsa, ev “havaya” inşa edilmiş olur, ki bu da ısı ve nem kaybına neden olur ve binanın dış çeperi zamanla ömür kaybeder. Aynı zamanda doğal afetlerden etkilenme riski de bu nedenle artar. Bu tür bir tasarımın herkesin estetik duyarlılıklarına tam olarak uymamasına rağmen, yalıtım açısından çok anlam ifade eden toprak kümeleriyle de kaplı bulunmaktadırlar. Vetsch’in tasarımları, toprak zemini bir tür yalıtıcı battaniye gibi kullanarak onu çeşitli doğa olaylarından korumaktadır.
Peter Vetsch’in kendi sitesinde yer alan evler bir tür ‘içinde yaşanabilir heykel’e benzetilmektedir. Onun mimarisi, kendi sitesindeki tanıma göre “çevresel bilincin, ekolojik ve progresif mimariyle yorumlanmasına” dayanmaktadır.
Vetsch Evleri, çevresini de bir avantaj olarak kullanmayı amaçlamaktadır. Çevre, eve adapte edilmemektedir; aksine evi doğal çevresine tamamen uygun olarak inşa edilmektedir. Dışarıdan bakıldığında oldukça doğayla bütünleşmiş ve aynı nedenden ötürü bir anlamda ‘ilkel’ zannedilse de; evlerin içi –tamamen kullanıcının isteklerine bağlı olarak- mutfağı, banyosu ve ev kontrol sistemleriyle tamamen modern olarak tasarlanmıştır. İç mekanları daha geleneksel yapılar kadar sade ve konforludur. Her biri tamamen kullanıcının isteklerine bağlı olarak tasarlandığı için de, tamamen ‘kişisel birer obje’ olarak değerlendirilmektedir.
Vetsch’in Evlerinin Yapısı:
Vetsch’in Evleri, metal bir iskelet üzerine kurulmuştur. Basit bir şekilde tarif edilecek olursa, taşıyıcı metal iskelet üzerine, evlerin alameti farikası olan eğimli yüzeyleri oluşturmak için (elbette tasarıma bağlı kalarak) amorf bir metal ağ kurulmuştur. Daha sonra üzerine beton püskürtülerek (Bodrum ve garaj geleneksel araçlarla inşa edilirken evin zemin katı püskürtme beton kullanılarak inşa edilmiştir.) yapı ortaya çıkarılmıştır. Bu beton püskürtme aşamasını ise yalıtım aşaması takip etmektedir.
Yalıtım için 20 cm kalınlığında poliüretan bir köpük tabaka, onun üzeri ise keçe bir tabaka ile kaplandıktan sonra, 80 cm ile 3 m arasında değişebilen kalın bir toprak tabakası kaplanmıştır. Böylece toprağın içine gömülü izlenimi veren hobbit evleri çıkmıştır. İç kısımda ise yine metal bir iskelet üzerine beton püskürtülerek aşama aşama biçimlendirilen bir perdah sistemi kullanılmıştır.
Son olarak da evler kireç beyazına boyanmıştır. Vetsch Evleri, bütün bir kemer gibi tasarlandığından yüksek etkili bir izolasyona sahiptir. Isının azaldığı koşullarda, enerji koruması %50’lere kadar varmaktadır. Aynı şekilde yazın da evler, kendi doğal yapıları gereği serin kalmaktadır. Hiçbirinde klima gibi bir ihtiyaç yoktur. Aynı zamanda evlerin spesifik yapısı, evin içini alerjenlerden ve zararlı maddelerden korumaktadır. Sızdırmazlık özelliği ile de yapının nemden zarar görmesini engellemektedir. Aynı nedenler yapının yangına karşı da oldukça korunaklı olmasını sağlamaktadır. İzolasyon sistemi sayesinde dışarıdaki sesler de önemli oranda süzülmektedir.
Evlerin çatıları birer çimen çatı olmakla kalmamaktadır, insan ya da hayvan, evin her bireyi için; aynı zamanda birer bahçe, birer yürüyüş, oyun alanı ya da aktif olarak kullanabileceğiniz herhangi bir toprak parçası olarak evin kullanım alanlarına dahil edilmektedir. Vetsch’e göre bu evler, doğaya bu kadar uyumlu oldukları için insana da uyumlular ve onları içinde yaşayanın “üçüncü ten”i (third skin) olarak değerlendiriyor.
- The Interlace
- The Fosun Foundation
- Dynamic Tower: Dönen Gökdelen
- Müze Gazhane
- Mimari Tasarımda Çevre Analizleri