İçindekiler
Dünya üzerinde şehir bölge planlama anlamında eşsiz bir şekilde tasarlanmış çok az sayıda kentsel alan var, Brondby Köyü ise bunlardan yalnızca biri.
Konumu
Brondby, Danimarka’da şehir merkezine yaklaşık 45 dakika uzaklıkta bulunan, turistlerin gözdesi bir yerleşim yeridir. Kopenhang’ın biraz dışında kalan bu alanın çembersel tasarımı uydular ve hava fotoğrafçılığı sayesinde izlendiğinde insanları hayretler içerisinde bırakıyor.
Köyde Barınma
Danimarkalıların ‘kolonihaver’ dedikleri dairesel bahçelere sahip koloni evlerde barınma imkanı sadece yazın sağlanabiliyor. Kışın konaklamanın sağlanamamasının sebebi ise evlerde elektrik ve ısıtma sisteminin bulunmaması. Köyde sezonsal konaklayan nüfusun büyük bir çoğunluğunu Türkler oluşturmaktadır. Bu koloni evlerin kiralanmasında tek bir şart bulunuyor: köye en fazla 20 kilometre mesafede ikamet etmek. Yani yakın mesafede mevcut bir evinizin olması gerekiyor. Bu şartın sebebi ise köyde kısa süre de olsa kalacak insanların köye mecburiyetten değil, isteyerek gelmelerini sağlamak.
Brondby köyü şehrin gürültüsünden ve kirliliğinden izole edilmiş, aynı zamanda tarım ve hayvancılığın devam ettiği bir alan. Ayrıca bu evlerin mimaride sürekliliği sağladığı ve geri dönüşüme uygun olduğu biliniyor.
Bölgedeki evlerin hepsi 50 metrekare. Bu, köyde kim konaklarsa konaklasın herkesin eşit olduğunu vurguluyor.
Bazı kaynaklarda ‘Bahçe Şehir’ olarak da bahsedilen Brondby Köyü hayata geçirildikten kısa bir süre sonra tüm dünyanın beğenisini kazandı.
İdeal Cumhuriyet Köyü
Bu fotoğraf size Mustafa Kemal Atatürk’ün yıllar önce ortaya koyduğu ‘İdeal Cumhuriyet Köyü’ projesini hatırlatacaktır. Atatürk, yaşama veda etmeden yaklaşık 1 yıl önce toplumun kökten kalkınmasını sağlama amacıyla bu projeyi hazırlamıştı. Bu projeyle çağdaş, çevreci bir köy yaratmayı arzuluyordu.
Bu plan çizimlerinin Atatürk’e ait olup olmadığı veya Atatürk’ün birine çizdirip çizdirmediğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bazı kitaplarda plan çizimlerinin ismi bilinmeyen bir mimara ait olduğu iddia ediliyor.
Proje hayata geçirilemedi fakat eğer geçirilseydi, bu çemberin içinde sosyal tesisler, tarım ve hayvancılığın sürekliliğini sağlayan alanlar, okul, sportif aktiviteler için alanlar, sağlık tesisleri, fabrikalar ve daha birçok farklı tesis yer alacaktı. İnsanların hem sosyalleşebileceği hem de üretimin devamının sağlanacağı ‘geleceğin projesi’ olarak adlandırılan bu proje maalesef Türkiye’de hayata geçirilemedi. Fakat Danimarka’da 2020 yılında inşaatı tamamlandı.
Projenin Planlanması
“Köylü milletin efendisidir.” sözüyle köylüye ve köylünün potansiyeline olan inancını gösteren Atatürk’ün ‘İdeal Cumhuriyet Köyü’ projesinin tasarımında, bir çember helezonik bir biçimde genişler ve ardından 4 parçaya bölünür.
İdeal Cumhuriyet Köyü projesi birbirini çemberin merkezinde kesen 3 ana yol ve onları birleştiren paralel, ara yollardan oluşur. Ortaya çıkan 6 daire dilimi mekânsal öneme göre sıralanır.
Merkezde Cumhuriyeti sembolize eden bir anıtın olduğu köyün ilk katmanını köy kooperatifleri, dükkanlar, sosyal tesisler, okul, köy konağı, köy parkı, konferans salonu bulunur.
İkinci katmanda cami, hamam, etüv makinesi, ziraat ve el işleri müzesi, gençler kulübü, köy gazinosu, ebe ve sağlık korucusu, tarımbaşı, hayvan sağlık korucusu, öğretmen evi bulunur.
Üçüncü sıranın büyük bir kısmı konutlardan oluşmak üzere bir de su deposu vardır. Köyün dışında kalan alanlara ise, spor alanı, panayır yeri, asri mezarlık, hayvan mezarlığı, mandıra, köy gübreliği, kireç ve taş ocakları, tuğla ve kiremit fırını, değirmenler, kesim evi, yaş ve kuru yonca tarlası, hayvan pancar tarlası ve koruluk yerleştirilmiştir.
Köyde öğretmen evi ile birlikte toplam 125 konut vardır. Buna karşın 43 kamu binası bulunmaktadır.
Köyde Sosyalleşme
Brondby Köyü’ne dönecek olursak, helezonik çembersel tasarım ve köy fikri 1964 yılında Brondy Havery mimarları tarafından ortaya atıldı. Çeşitli düzenlemelerin ardından köyün insanların sosyalleşmesini de arttıracağı söylediler. Bu yönüyle ‘İdeal Cumhuriyet Köyü’ projesine oldukça benziyordu. Bu açıdan önemli bir nokta aslında bu köyün çıkışının izlerinin Atatürk’te olduğu görülüyor. Afet İnan’ın bazı kitaplarında bahsettiği köy projesi o dönemlerde bazı bakanlıklara, valiliklere sunulmuştu ve kabul ettirilebilmesi için çok efor harcanmıştı ancak olumlu bir dönüt alınamayınca proje öyle kaldı.
Tarımın devamlılığı için devletin desteğini alan bu köyde insanlar kendileri üretip ürettiklerini kullanıyor, gerektiğinde de satışa sunuyor. Tıpkı Atatürk’ün projesine benzeyen; köy halkının kendi kendine yettiği, diğer bir yandan bunu kazanca da dönüştürdüğü bir yer. Ayrıca bu döngüde önemli ölçüde rol alan sosyalleşme de köy halkının insan ilişkilerine sağlam bir zemin hazırlıyor. Köyde yer alan onlarca tesis ve çalışma alanları köy halkını birbirine bağlıyor. Normal zamanda bu döngü devam ederken yüz yüze gelmeyecek insanlar, tesisler sayesinde sosyal bağlarını kuvvetlendiriyor.
Brondby’nin eşsiz tasarımını ve birbirine kenetlenmiş köy halkının üretime sağladığı katkıyı göz önünde getirdiğimizde, köy tüm dünyaya örnek olacak nitelikte.
- The Interlace
- The Fosun Foundation
- Dynamic Tower: Dönen Gökdelen
- Müze Gazhane
- Mimari Tasarımda Çevre Analizleri
Bizimle iletişime geçin!
Daha fazlası için tıklayın!