VEDAT TEK VE HAYATI
Osmanlı’nın son dönem mimarlarından olan Vedat Tek, Türkiye’nin formel eğitim görmüş ilk mimarıdır. 1873 yılında “Sırrı Paşazade Mehmet Vedad” olarak İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Vali bir baba ve şair-bestekâr bir annenin 4 evladından biridir. Orta öğretimini Galatasaray Lisesi’nde tamamlamış ve ardından Fransa’da eğitim hayatına devam etmiştir. Önce heykel ve resim kurslarına katılmıştır. Sonrasında ise mühendislik eğitimini sürdürüp ardından Paris Güzel Sanatlar Okulu’nun sınavlarına katılmış ve 300 kişi arasından 9. olup mimarlık eğitimine başlamıştır.
Fransız olmadığı için normal şartlarda katılamayacağı Roma Ödülü Yarışması’na 1895’te Fransa devlet başkanının özel izniyle katılmış ve Legion d’Honneur (Onur Madalyası) kazanmıştır. Bu da mesleki yaşamının ilk belirleyici ve önemli başarısı olmuştur. Ödül kazandıktan sonra bir yıl Roma’da eğitim görmüştür.
Vedat Tek eğitimini yurtdışında tamamladıktan sonra 1897’de Türkiye’ye dönmüştür. Ardından İstanbul Sirkeci’de büro açmıştır. Öncesinde mimarlık hizmetleri gayrimüslim Osmanlı vatandaşlarıyla birlikte İtalyan ve Fransızların elinde olmasından dolayı açmış olduğu büro toplum tarafından hayretle karşılanmıştır. Mimar Kemaleddin Bey ile birlikte Türk mimarisine yeni bir kimlik kazandırmayı amaçlamışlardır ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımı öncülerinden olmuşlardır. Vedat Bey Türklerin mimarlık mesleğini beceremeyeceği algısını yok etmek için büyük bir çaba harcadı. Bize de bu çabanın karşılığında çalışmalarımızda gereken özeni göstermek düşer.
KARİYERİ
- 1905’te Posta Telgraf Nezareti mimarlığı görevine getirilmiştir.
- Saray başmimarlığı görevinde bulunmuştur.
- Harbiye Nezareti başmimarlığı görevinde bulunmuştur.
Serbest mimarlık faaliyetlerini sürdürürken İstanbul Belediyesi (İstanbul Şehremâneti) mimarlığına getirilmiştir. Ayrıca Fen İşleri müdürlüğü (Heyet-i Fenniye Reisliği) yaparak ertesi yıl Güzel Sanatlar Okulu’nda (Sanayi –i Nefîse Mektebi) ilk Türk öğretim görevlisi olmuştur. Bir yandan da Yüksek Mühendis Mektebinde ders vermiştir.
BİLİNEN BAZI ESERLERİ
- Mahmud Paşa Köşkü,1896. İstanbul
- Halit Bey/Nuri Paşa Yalısı, 1900 başları. İstanbul
- Zihni Paşa Camii, 1901. İstanbul
- İzmir Saat Kulesi, 1901-1902. İzmir
- Kastamonu Hükümet Konağı, 1902. Kastamonu
- Posta ve Telgraf Nezareti Binası (Büyük Postane), 1903-1909. İstanbul
- Defter-i Hakani (Tapu Kadastro Müdürlüğü), 1908. İstanbul
- Hürriyet Tepesi’nde Zafer Takı, 1909. İstanbul
- Hobyar Mescidi( Büyük Postane Camii), 1909. İstanbul
- Vedat Tek Evi 1913. Nişantaşı, İstanbul
- Haydarpaşa Vapur İskelesi, 1915. İstanbul
- Moda Vapur İskelesi, 1915. İstanbul
- Silah Deposu Müzesi (uygulanmamış proje) ,1915
- Fatih Belediye Binası, 1916. İstanbul
- Tayyare Şehitleri Anıtı, 1916. Fatih, İstanbul
- Sütlüce Mezbahası, 1919. Beyoğlu, İstanbul
- Kazım Emin Tütün Deposu, 1920?. Bursa
- Cumhuriyet Halk Fırkası Mahfeli (II. TBMM Binası), 1924. Ankara
- Ankara Palas, 1924. Ankara
- Şark (Nemlizade) Tütün Deposu, 1925. Üsküdar, İstanbul
- Tarsus Belediye Tiyatrosu ve Gazinosu, 1929. Mersin
- Halit Ziya Uşaklıgil Apartmanı, 1934. İstanbul
- Tahir Han, 1935. Galata, İstanbul
- Yayla Apartmanı, 1939. İstanbul
- Rüştü Paşa Apartmanı. İstanbul
Zaman zaman güncel mimarlık ve kent sorunlarını konu alan yazılar yazmıştır.
Mimar Vedat Bey, 1942 yılında hayata gözlerini kapamış, naaşı Edirnekapı Şehitliği’ne defnedilmiştir.
- The Interlace
- The Fosun Foundation
- Dynamic Tower: Dönen Gökdelen
- Müze Gazhane
- Mimari Tasarımda Çevre Analizleri
Diğer yazılarımız için tıklayınız.