pürizm

İçindekiler

Pürizm

Pürizm sanat akımı bir diğer adıyla “Arıtıcılık“, Fransa’da ortaya çıkmıştır. Fransız ressam Amedee Ozenfant ve mimar Le Corbusier tarafından Kübizm akımının bir parçası olan sanat akımıdır. Pürizm akımı kübizmde yaygın olan süsleme trendinin aksine temiz ve net bir biçime dönmeyi amaçlamıştır. Bu sanat akımı Kübizm sonrası tepki olarak doğmuş bir sanat akımıdır. Fakat bu esnada Kübizm in farklı bir formu olarak da görülmeye başlanmıştır. Bu akımdan etkilenen birçok sanat eseri ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları ise; Fransız ressam, heykeltıraş ve seramikçi olan Fernand Leger’in “Vazo Taşıyan Kadın” resmi, Amedee Ozenfant’ın “Gitar ve Şişeler” adlı resmidir.

Paris'in başlıca turistik yerleri. Paris gezilecek yerler - hayranlıkla turizm Paris'in başlıca turistik yerleri haritada

Pürizm Tarihi

Pürizm, mimar Le Corbusier ve ressam Amedee Ozenfant tarafından ortaya konulmuş ve Kübizm sonrasında ona tepki olarak doğmuş, ancak aynı zamanda da Kübizm’in farklı bir formu olarak bilinen sanat akımıdır. Bazı makalelerde “arıtılmış ve birbiriyle ilişkili öğelerin birleşmesi“ olarak da tarif edilir.

Le Corbusier ve Ozenfant ilk olarak 1918’de After Cubism (Kübizm Sonrası) adlı küçük kitaplarında Pürizm’in prensiplerini tarif etmişlerdir. Kübizm’in 1914’den sonra yaygınlaşan, resmedilmeye değer ve dekoratif görünümlerini elimine etmeye çabalamışlardır. Bunun yerine matematiksel düzen, saflık ve mantığın vurgulandığı bir sanat akımı olan pürizmi geliştirmişlerdir. Bu düzen, saflık ve mantığı gerçekleştirebilmek için de modern, kişisel olmayan, evrensel biçimlerde olan ve makine işi olarak tabir edilen basit nesneleri resmetmeyi amaçlamışlardır. Le Corbusier ve Ozenfant makine estetiği ve tamamen çizili formların güzelliği konusunda Fernand Leger ile aynı heyecanı paylaşmıştır. Fakat onlar bir adım daha ileri giderek, bu nesneleri daha da sadeleştirilmiş geometrilere çevirip telaşsız ve sakin bir ahenk ortaya çıkarmayı hedeflemişlerdir.

Bu akımın kritik öğelerinden birisi teknoloji ve makineyi kucaklaması, mekanik ve endüstriyel bir etkiyle zamansız ve klasik bir eser ortaya çıkarılmasını sağlamasıdır.

Pürizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

La Corbusier ve Ozenfant’a göre sanat değişmezliğin ifadesi olmalıdır. Onlara göre sanat eserleri pitoresk ve rastlantısal olmamalıdır. Pürizm terimi Türkçe’de Arıtmacılık olarak da bilinmektedir.

Le Corbusier 1946-1952 yılları arasında Marsilya’da Unite d’Habitation (Yerleşim Birimi) bloklarını inşa etmiş ve bu bloklar da Pürizm akımına örnek olarak gösterilmiştir.

1930’larda sürrealist çalışmalar yapmaya başlayan Rene Magritte önceleri Pürist tablolar yapmıştır. Fransız ressam, heykeltıraş, seramikçi olan Fernand Leger de Pürizm’den etkilenmiş ve bu akımdan yola çıkarak “Vazo Taşıyan Kadın“ gibi eserler ortaya çıkarmıştır.

Osmanlı’da Pürizm

Mimaride Osmanlı veya Mimar Sinan’ın yaptığı eserlerde bu durumun akımlarını görebiliriz. Uygulanan büyük yapılarda, camilerde, hanlarda, kullanılan geometrik açıklıklar, kubbeler bu Pürizm sanatı bakımından bizlere gerekli açıklamayı yapmaktadır. Mimar Sinan çalışmalarında belki bu akıma etkisi oldu mu bilinmez ama eserlerde kullanılan çalışmalar Pürizm etkilerini yansıtmaktadır. Aslında abartısız ve geometrik geçişler olarak, arındırılmış çalışmalar olarak da ele alabiliriz.

Pürizm akımı aslında özel kuralları veya kaideleri olmayan bir akımdır, dünya genelinde genel geçer kurallar olarak da düşünebiliriz. Anonim, rasyonel formlardır ve bunlarla yapılan sanat eserleri ve kompozisyonlar evrensel olarak ilerleyen zamanları kapsayabilir. Ülkemiz ve dünyada bu çalışmaların izlerini ve küllerini taşıyarak ilerleme göstererek gidiyorlar.

Le Corbusier 1887-1965

Le Corbusier Kanvas Tablo Burada - Baskıloji || Online Baskı Merkez, Online Kanvas Tablo, Fotoğraf, Şeffaf Film, Poster Baskıları

Modernizm’e ve Uluslararası Üslup’a yaptığı katkılarla tanınan Fransız asıllı İsviçreli mimar, şehir plancısı, ressam, heykeltıraş, yazar, mobilya tasarımcısı.
Le Corbusier takma adını 1920’de kullanmaya başlamıştır.
Kalabalık şehirlerde yaşayan insanlar için daha iyi yaşam koşulları sağlamaya, toplu konut anlayışına yeni bir boyut getirmeye çalışmıştır.
Geleneksel, süslemeci mimarlık anlayışı yerine yalın ve işlevsel yapıları savunmuştur.
Sade Akdeniz evlerinden çok esinlenmiştir.
Kübizm’in zamanla bezemeci bir nitelik kazandığını düşünen Amedee Ozenfant (1886-1966) ve Le Corbusier (1887-1965), 1918 yılında bir bildiri ile herkes tarafından anlaşılabilen, bu yüzden de insana sevinç ve huzur veren, küp, daire, üçgen gibi soyut rasyonel ve saf biçimlerin; evrensel ve durağan bir yaklaşımın çağın ruhunu yansıtabileceğini savunmuşlardır. Onlara göre bir sanat yapıtı rastlantısal, alışılmamış, izlenimci, inorganik, tepkici ve pitoresk olmamalıdır. Sanat genelleşmiş, statik ve değişmezliğin bir ifadesi olmalıdır. Aynı zamanda bir düşünce ve duygu biçimi olduğunu öne sürdükleri yaklaşımlarına Pürizm adını verdiler. Yaklaşımları, Platonik idi. Platon da güzelliği küp, küre, üçgen, daire gibi soyut rasyonel biçimlerde bulmuştu. 20. yüzyılın ilk yarısında Almanya’da, algı konusuna yoğunlaşan Gestalt psikolojisi de saf biçimlerdeki iç kuvvetlerin iyi bir denge durumu yaratmadaki üstünlüklerinden dolayı kullanılmalarının yaygın olduğunu açıklar.
Ozenfant ve Le Corbusier biçimin işleve uyarlanması gereğini vurgulamış; duygu ve dışavurumun kompozisyondan bütünüyle ayıklanmasını savunmuşlardır.
Le Corbusier, 1911’deki İstanbul gezisinde küre, prizma gibi temel geometrik biçimlerin oluşturduğu cami kütlelerinin pürist kompozisyonundan da oldukça etkilenmiştir.
Terim Türkçeye Arıtmacılık olarak çevrilmiştir.
Biçimci bir yaklaşım olan Pürizm, yalınlığın yoksulluk olmadığını, tersine belli bir arınmışlığı ifade ettiğini savunmuştur.
Sanat yapıtını minimuma indirgenmiş sayıda öğe kullanarak oluşturma, her tür ayrıntı zenginliği ile renk, teknik ve malzeme çeşitliliğini yadsıyan Pürizm, hedeflediği amaçlarla Uluslararası Üslup’un temelini oluşturmuştur.
1925’te Paris’teki uluslararası bir dekoratif sanatlar sergisinde Le Corbusier’nin, “yaşayan hücre” olarak nitelediği ilk ev modeli yer almıştır. Hücre adını verdiği birimler bir araya getirildiğinde bir blok oluşturuyordu.