Alexandre Vallaury Kimdir ?
Alexandre Vallaury, 2 Nisan 1850 tarihinde İstanbul’da doğmuştur ve aslen Fransız’dır. Dedesi Edouard Vallaury, 1806 yılında Fransa’nın İstanbul Büyükelçisinin aşçısı olarak gelmiş ilerleyen süreçte ise İstanbul’dan ayrılmayıp ailesiyle birlikte buraya yerleşmiştir. Alexander Vallaury’nin çocukluğu ve büyüme dönemi hakkında yeterli bilgi bulunmamakla beraber orta öğrenimini Saint Joseph’te tamamladığı tahmin ediliyor.
Vallaury mimarlık eğitimi için Fransa’ya geri dönmüştür, dönemin en prestijli mimarlık eğitimini veren Paris Güzel Sanatlar Yüksekokulu (Ecoles des Beaux-Arts)’nda okumuştur.1880’li yıllarda ise eğitimini tamamlayarak yeniden İstanbul’a dönmüştür. İstanbul’a dönmesi ile ismini duyurmak için Elifba Kulübü’nün 1880 ve 1881 yıllarındaki sergilerine katılmıştır. Bu sergilerde eserlerini sergilemiş ve tanınmaya başlamıştır.
Osmanlı’nın İlk Güzel Sanatlar Okulu
1882 yıllarında, o zamanlar Sanayi-i Nefise Mektebi olan ve ilerleyen yıllarda Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi adını alacak olan okul için 5 derslik içeren küçük bir bina tasarlamıştır. 1892 ve 1911 yıllarında bu binaya eklemeler yapılmış ve 1916 yılında kullanımı kapatılmıştır. Bu bina günümüzde Eski Şark Eserleri Müzesi olarak hizmet vermektedir. Osmanlı’da açılan ilk güzel sanatlar okulu olan bu üniversite resim, heykel, mimarlık ve hakkaklık dersleri verilmesi planlanmıştır. Okulun mimarlık dalında eğitim veren hocaların ilki Alexandre Vallaury’dir. Kesin olmamakla birlikte okulun mimarlık yönetmeliğini de kendisinin hazırladığı tahmin edilmektedir.
Mimarlık Dönemi
Vallaury’nin 1882 yılında üzerinde çalıştığı Sanayi-i Nefise Mektebi projesi onun ilk eserlerinden diyebiliriz. Süre gelen ilk on yılı üretken geçirmiş ve çok sayıda esere imza atmıştır. (Sanayi-i Nefise Mektebi (1882), İstiklal Caddesinde Cercle d’Orient (1884), Eminönü’nde Hidayet Camii (1887), Paris Uluslararası Fuarı için Türk Tütün Pavyonu (1889), İstanbul Arkeoloji Müzesi (1891), Karaköy Bankalar Caddesinde Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü (1892), Meşrutiyet Caddesinde Pera Palas Oteli (1893)). Yine bu dönemde 1888 yılında Fransız Enstitüsü üyeliğine seçilmiştir. Vallaury’nin ün kazanması da yine bu ilk on yıl içindeki eserleri sayesinde olmuştur.1892 yılında yaptığı Osmanlı Bankası bir çok mimara ilham kaynağı olmuş ve bu bankaya benzer yapılar inşa edilmeye başlanmıştır.
Ün kazanmaya başlayan mimarımız yine bu süre zarfında çok sayıda projeye imza atmıştır (Tarabya’da Tokatlıyan Oteli, Büyükada Rum Yetimhanesi (1890), Tepebaşı Meşrutiyet Caddesi üzerinde Union Françoise (1896), yine aynı caddede Decugis Evi (1895) ve Cağaloğlu Düyun-u Umumiye (1897)). Eserlerinden biri olan Düyun-u Umumiye binası şu an İstanbul Erkek Lisesi olarak hizmet vermektedir. Yine bu zamanlarda,1896 yılında, Fransa’nın en yüksek dereceli sivil nişanı olan Legion d’Honneur madalyasıyla onurlandırılmıştır.
Kariyerinin 1900-1904 yılları arasını genel olarak Osmanlı Hanedanlığı için yaptığı konutlar oluşturmaktadır. Afif Paşa Yalısı, Abdülmecid Efendi Köşkü, Rıdvan Paşa Köşkü, Vahdettin Köşkü, Haydarpaşa Tıbbiye Mektebi ve İstinye Osman Reis Camii eserlerine imza atmıştır.
10 Ağustos 1908 yılında Sanayi Nefise Mektebi’ndeki görevinden istifa etmiştir ve 1909 yılında son çalışmasını “Abide-i Hürriyet” yarışması için hazırlamıştır. Bu yarışma 31 Mart Vakasında hayatını kaybetmiş olanları unutmamak için hazırlanacak olan bir anıt için düzenlenmiştir. Vallaury’nin istifasından sonraki hayatı hakkında çok bilgi bulunmamaktadır. 2 Mayıs 1921 tarihinde vefat etmiştir ve naaşının Feriköy Latin Katolik Mezarlığı’nda olduğu düşünülmektedir.